KIRŞEHİR İLİ ÖZBAĞ BELDESİ ÜZERİNE-1
Yerleşmeler, mezra, köy, nahiye, belde ve şehir olarak coğrafyasındaki kaynaklar doğrultusunda üretim faaliyetleriyle varlık gösterir ve tarihini biriktirir.
Kırşehir vilayeti merkez kazasına bağlı Örcün ve Helvacılar köylerinin birleşerek Helvacılar köyünde Özbağ adı ile bir belediye teşkiline dair Devlet Şurası Umumi Heyetince verilen 13.07.1959 tarihli ve 59/1853-222 sayılı karar üzerine 1580 sayılı Belediye Kanununun 7078 sayılı kanunla muaddel 7'inci maddesinde tevfikan bu yerde belediye teşkili uygun görülmüştür. denilen karar, 9 Ağustos 1959 yılında belde olma ünvanına kavuşur ve 12 Eylül 1959 tarih ve 10304 Sayılı Resmi Gazetede bu karar yayınlanır, böylelikle Özbağ belde olarak varlık göstermeye başlar.
Orada yaşayanlara toprakları üzerindeki üretimle geçinim ve refah sağlayan bu varlıklar, üretim özelliğini yitirmediği sürece de bir varlık olmaya devam eder. Tamamen bir üretim etkinliği ile doğal olarak ortaya çıkan bu yerleşmelerin bir tarihi ve tarihiyle birlikte orada ve çevresinde yaşayanlarca ad verme kültürüne göre adı ortaya çıkan adlandırmalar, bu yerleşmelerin tarihine, kültürüne ve topluluklarla aidiyet kurmasında anahtar konumdadır.
Doğduğun yer değil, doyduğun yer, yaşam için gerçek olsa da, yurt sevgisi toprak sevgisi biraz da bilgiden geçmekte, ancak bilgi ile anlamlı aidiyetler kurulmaktadır. İnsan merak eder, sözlü ve yazılı tarih çerçevesinde iz sürer, bilgi sahibi olur.
Bilgi ve belge ortaya koyarak ulaşılabildiği kadarıyla doğruları sonsuzluğa bırakır.
Emekli Öğretmen Asım Atabey tarafından Özbağ'ın Dünü, Bugünü ve Yarını kapsamında kitabı da yazılan bu yerleşmenin ortaya çıkmasında önemli rolü olan ve Özbağ dahilinde hala mahalle adı olarak varlık gösteren küçük yerleşmelerden kayıtlara geçen yer adları ve tarihine dair değinilecektir, bundan hareketle;
KIRŞEHİR İLİ YAKINLARINDAKİ, BAŞTA ÇAY YATAĞI, YOL ÜZERİ YERLEŞME ÖZELLİĞİ GÖSTEREN ÖZBAĞ BELDESİNİN TARİHİNE DAİR
Mesai arkadaşım Özbağlı Şube Müdürü Naci Keskinkılıç'la zaman zaman memleketler üzerine söyleşilerimiz olur, bugün yine memleketler üzerine söyleşirken Özbağ'ın Helvacılar, Saraylar, Karşıyaka(Abitler), Örcün(Orcuz), Karşıoba(Kodoba-), Yenimahalle, Kızılca, Kışlapınar(Erevik) mahalleleri olduğunu söylüyor.Naci Hocam gittikten sonra, internette araştırıyorum, merak edenler olmuş, geriye kalsın diye Vikipediye yazmışlar, aynen aktarıyorum.
"Özbağ, Kırşehir ilinin Merkez ilçesine bağlı bir beldedir. Özbağ, 6 mahalleden (Helvacılar, Karşıyaka, Kızılca, Örcün, Saraylar ve Yenimahalle) oluşmaktadır.Özbağ'ın ilk kuruluş tarihi 1700'lü yıllara dayanmaktadır. Beldenin adı, 1926 yılı kayıtlarında Orcuz ve Helvacılar olarak geçmektedir. Özbağ'da 1959'da belde belediyesi kuruldu."
Yine, "...Özbağ Belediye sayfasında da beldenin kuruluş tarihinin 1700'lü yıllara dayandığı, Oğuzların Bayat boyundan Türkmen topluluklardan oluştuğu,..." denilmekte.
Akşam, evde kaynaklara bakıp araştırıyorum,Abitler mahallesinin adına dair, Cevdet Türkay'ın Osmanlı İmparatorluğunda Oymak, Aşiret ve Cemaatlar adlı eserinde Abidli-Abidlü Karahisar-ı Şarki sancağı Bozok Türkman Yörükan taifesi olarak geçmekte, bu mahalledeki Abitler adı, kurucu sülalenin adına ithafen, doğal oluşumla ortaya çıkmıştır.
Eski adı Abitler olan mahallenin Karşıyaka adını sonradan aldığı kuvvetle muhtemel.
O tarihlerde Bozok livası Zülkadriye eyaleti dahilinde, Kırşehir kazası ve Kırşehir nahiyesi birçok sayfada geçmekte.Bugün Özbağ'ın Helvacılar, Saraylar, Karşıoba, Yenimahalle, Örcün, Kızılca, Kışlapınar ve Erevik mahalleleri olduğu kayıtlı.
Adını Unutan Ülke Türkiye'de Adı Değiştirilen Yerler Sözlüğü'nde Kırşehir başlığını açıyorum, Kışlapınar mahallesi Özbağ dahilinde ve buranın eski adı, Erevik olduğu, yine aynı kaynakta, Özbağ (1968 Belde) eski adı, Helvacılar olduğu ve Helvacılar adının 1968'te Özbağ olduğu belirtilmiştir.
Özbağ Beldesini oluşturan yerleşmelerden biri olan Helvacılar mahalle olmuş.
Erevik de Kışlapınar olarak değişmiş. Burası da Özbağ'ın bir mahallesi durumunda.
Özbağ'ın belediye olma tarihinde Helvacılar'da Özbağ adı ile belediye kurulmasına denildiğindiğinden ve 1958 yılında vuku bulan sel baskınından zarar gören Kırşehir Vilâyetinin Kızılca ve Örcün köyleri, 25 Mayıs 1959 tarihli ve 10213 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 7269 sayılı Afetler Kanunu... yardım konusunda Özbağ adı geçmediğinden Özbağ adının 12.09.1959 tarihinde kullanılmaya başlandığı ileri sürülebilir.
(...)
Eskişehir, 30 Kasım 2022, Seyfettin Ceylan
Araştırmalarımız için teşekkürler bende Özbağlı olarak bu çalışmalarınız çok değerli olduğunu düşünüyorum
YanıtlaSil