Sivas Yıldızeli Nallı Köyü Yazıları-1

SİVAS İLİ YILDIZELİ İLÇESİ NALLI KÖYÜ YAZILARI-1

Köy, başlı başına bir varlık. Yöresinden aldığı kendine özgü üretim etkinliklerini coğrafyasında sürdürdükçe bu varlık da sürüyor. Köyler adı ile tarih yazıyor ve geleceğe de adı ile kalıyor, tabi kamu otoriteleri tarafından gereksiz yere adları değiştirilmediği sürece.

Köyün, yerleşmenin adı değiştiğinde yazılı kayıtlarda köyün adının izini sürmek eski adı bilinmiyorsa zorlaşıyor ve karmaşa ortaya çıkıyor.

1838 kayıtlarında da Nallı olarak geçen köyün sözlü anlatılara göre, köyün sınırları içinde eskiden yerleşmeler olduğu, bu yerleşmelerin bir mevkii adında kaldığı ileri sürülmekte.

Nallı köyünün Nallı adından önce ne olduğu bilinememekte.

Köyde, Ziyaret, Ören, Kaledüzü, Bakacak, Mahya, Alınpınarı, bir ören yeri olduğu sanılan Kızıloluk, Kıtlıkyurdu, Tuztaşı, yine ören yeri olduğu ileri sürülen Çatak, Ağsu-Aksu içme suyu kaynağı olan, uzaklarda, yukarılarda, 1530 kayıtlarında geçen Çakraz köyüyle, belki de 1530 kayıtlarında Toyalanı sözünden zamanla Yalanı biçimine dönüşen köyle ve Şarkışla'nın Canabdal köyüyle sınırları kesişen ve stratejik bir yerde bulunan Kürebaba mevkilerinin yaylak ve kışlak olduğu, bu mevkilerin bazılarının mezra ve köy olduğu konusu ileride irdelenecektir.

Kürebaba'daki "küre"nin 1530 kayıtlarında da geçen Vadi-i Küredan mezrası tamlamasından kaldığı ihtimal dahilinde.

Kayıtlarda Öyük ve Viran yerleşmeleri de var.

Viran, ören anlamında.

Nallı bir sülale adı,

Cevdet Türkay'ın Osmanlı Döneminde varlık gösteren Oymak, Aşiret ve Cemaatlar adlı eserinin 512 sayfasında, "Nallı(Nallu) Nallı kabileleri maddesinde, Zile kazası Sivas Sancağı" ve Anadolunun diğer illerinde "Yörükan taifesi" olarak sabit.

Köyün şu anki adının kaynağı doğal oluşumla sülale adından gelmektedir. Anlamında demircilik mesleğini, varsıllığı ve mecazen sert yürüyen anlamını da çağrıştırmakta.

Köyün Nallı'dan önceki adı da köyde geçen mevkii adlarında saklı olmalı, coğrafyanın konusuna giren köy yerleşme tipleri ve saha araştırmasıyla dere, yamaç, yol boyu, yayla, değirmen yerleşmelerinin birisiyle köyde geçen mevkii adlarının örtüşme durumu bu adı ortaya çıkaracaktır. Bu irdelenmesi gereken bir konu.

Nallı'nın bulunduğu coğrafyayı daha somutlaştırmak amacıyla derleyelim ve okuyalım.

1530 TARİHİNDE BÖLGENİN İDARİ YAPILANMASI
2-Çorumlu livası: (390-428 sayfalar arası), Çorumlu kazasına bağlı Serkis, Tuzcuyan ve Emlak divanları, Osmancık kazasına bağlı Osmancık nahiyesi, İskilib kazasına bağlı İskilib ve Tahte't-tarik nahiyeleri, Katar kazasına bağlı Katar nahiyesi, Kara-hisar-ı Demürlü kazasına bağlı Kara-hisar-ı Demürlü nahiyesi.

NALLI KÖYÜNÜN DE BAŞKA ADLA VARLIK GÖSTERDİĞİ KİLMİGAD DA BURADA
3-Sivas-Tokat livası: (430-522 sayfalar arası, Sivas'da Rum beylerbeyi otururdu), Tokat kazasına bağlı Cincife, Venk, Komenat, Kafirni, Kilmigad, Tozanlu, Yıldız ve Kaz-abad nahiyeleri, Zile kazasına bağlı Halkahas, Yeni-müslüman, Meşhed-abad, Acacı ve Özi-kavağı, Kuş-taş nam-ı diğer Üç-taş, Kara-hisar-ı Behramşah, Kızıl-künbed ve Hüseyin-abad nahiyeleri, Turhal kazasına bağlı Mecid-özü nahiyesi, Artuk-abad kazası, Etrak-i Yörükan-ı Büzürk kadılığı ve Sivas kazasına bağlı Çirkün ve Havik nahiyelerinden müteşekkildir.

Kilmigad nahiyesi dahilindeki o zamanki çiftlik, mezra ve karye-köy yerleşmelerini tespit edip köyünün gelmişi geçmişi, etnografyası, coğrafyası ve kültürü üzerine kafa yoran Mustafa Abiye (Mustafa Akyol) telefon açıp başta "Bu Kilmigad neredir?" diyorum.

O tarihlerde ne çok mezra ve köy varmış bölgede sırasıyla 500 yıllık isimleri söylüyorum,
Mustafa Abi konuşmanın bir yerinde, "O dediğin köyler Gelmuat Ovasında" diyor.

Dil canlı bir varlık ve ekonomiklik ilkesini ve kolay anlatma ilkesini her zaman yaşatıyor.

Demek ki, Kilmigad, Gelmuat olmuş.

1530'larda Kilmigad nahiyesi Zile kazası Tokat livasına bağlı, dolayısıyla Nallı köyü de başka adla Tokat'a bağlı.
(...)

Eskişehir, 4 Temmuz 2020, Seyfettin Ceylan
Fotoğraflar, İsmet Akyol, Mustafa Akyol