Kangal Yellice Köyü-1-

KANGAL İLÇESİNİN YELLİCE KÖYÜ YAZILARI-1-

Kırsal yerleşmeler, her yerde içinde barındırdığı nüfusa coğrafyasında tarihi süreç içinde biçimlenmiş üretimlerle olanaklar sunar. Bu olanakları elde etmek için coğrafyadaki kaynaklara sürdürülebilir yöntemlerle yaklaşılmadığında toprak küser. Ataların sürdürülebilir uğraşları moderne edildiğinde bu kırsal yerleşmeler mezralıktan köye, köylükten nahiyeliğe, kasabalığa, şehirliğe döner, tarihte konumu nedeniyle nahiye olan Yellice bugün köydür.

Bugün kayıtlarda Yellice köyü olarak geçen ve yüzyıllardır aynı adla varlık gösteren bu kırsal yerleşme Sivas ilinin dünyaca bilinen köpeği ile meşhur Kangal ilçesine bağlıdır. 

Bu ilçe, Sivas ilinin güneydoğu taraflarını tutan uzak ilçelerden biridir, Yellice köyü de Kangal Divriği yolu yakınlarında olup iki ilçeyle de aidiyeti vardır. 

Kangal'ın aidiyeti Sivas'la son yüz yıllara dayanır.

Bugünkü Adının ve Eski Adının Kaynağı Hakkında

Araştırmalarda; “yer adları, kültür tarihi bakımından çok büyük bir önem taşır. Anadolu’nun ve Rumeli’nin Türkleşmesinde de görüldüğü gibi Türkler, çeşitli geleneklere bağlı olarak yer adı vermektedirler. Bazen milli kültürün bir parçası olarak Orta Asya’daki yer adları, Anadolu ve Rumeli’deki benzer yerlere verilmiştir. Bazen, bir boy veya oymak, yerleştiği yere boyunun veya oymağının adını vermiştir. Bazen, boy beyi veya boyun bir büyüğünün adı verilmiştir. Bunların yanı sıra arazi şekline, yerleşme esnasındaki bir olaya, eski bir totem olan ve silik izleri hatıralarda devam eden bir hayvanın adına göre de isim verilir veya alınırdı,” görüşü hep vurgulanmaktadır. 

Bu adlandırma ekseni dışında coğrafi elemanlar veya bu coğrafi elemanların sunduğu iklim özelliği de yerleşmeleri diğerlerinden ayırt edici bir niteliği ile ad vermede hayat bulur. Yellice adının kaynağı coğrafi yönden konumu ve oranın sıfatı durumundaki "yelli olma," durumundan yel-li-ce, yani yelli gibi yel alan bir yer anlamında olup Türkçe bir adlandırmadır.

Belgelerde Yellice Söz Varlığının Aslı

1530 tarihli Muhasebe-i Vilayet-i Karaman ve Rum Defterinin 960. sayfasında Darende ve Divriği Livası Dumluca nahiyesi Bellüce(Yellüce) mezrası kaydı bugünkü Yellice adına kaynaklık etmektedir. Bir satırlık Osmanlıca kayıtta bellüce veya yellüce yazılışı aynı olup "b"nin altındaki bir nokta eksikliği "y"yi "b" olarak da okutmaktadır.

Beş yüz yıl önce de Yellüce-Bellüce mezrası kaydıyla varlık gösteren bu köyün tarihi daha da eskilere dayanmaktadır. Mezra, küçük köy anlamında olup 1530 kayıtlarında yerleşmeler küçüklüğünden büyüklüğüne göre ve çeşitli işleviyle mezra, karye, nahiye, divan, kaza, liva, sancak, vilayet ve eyalet olarak varlık göstermektedir.

(...)

Burhaniye, 22 Haziran 2019, Seyfettin Ceylan