AĞACIN ÖNEMİ VE AĞAÇ KÜLTÜRÜ ÜZERİNE-3-
“Ağaç, toprağın bütünleyici parçasıdır.” Türk Medeni Kanunu.
Bugün, tarihi 1930 yıllardaki Halkevlerine kadar inen ve 1980 yılından sonra kapanan Yakup Köyü Kütüphanesi önünde yükselip taç kısmı avludan taşıp çatıların üzerine uzanan rahmetli Ahmet Ünlü'nün (Nam-ı diğer M... Hocanın) diktiği akasyanın altından konu hakkındaki duygu ve düşüncelerimi aktarıyorum.
Şimdi ağustos,
Eylüden sonra, bir alacalığın içinde sararmışlık, sonra vuran rüzgarlarla seyreyecek güz sarısı ve bir gece kırağılar kavuracak,
Gazel kavurması duvar diplerinde...
Gelecek aylarda, ağacın birinde göçecek mevsimler.
Aralıkta nasıl çıplaktır, tarla kıyılarındaki kavaklar.
Yine sözlü ve yazılı kaynaklarda ağacın hukukuna dair bilgiler de geçmektedir.
Ağaç hukuku, toprak üzerindeki mülkiyet hakkı, onun üzerine dikilen ve yapılan nesnelerle kaynakları da kapsar. Bu nedenle toprağa sahip olan, onun üzerindeki ağaca da sahip olur.
Ağaçlar ve ormanlar üzerinde üst hakkı kurulması yasaktır.
Türk Medeni Kanunu madde 655/2. başkasının toprağına ağaç dikmek ve yetiştirmek ağaçlara sahip olma sonucunu doğurmaz. Ancak bir yere, iyi niyetli dikilen ağaçların değeri o yerin değerinden fazla olursa ağaçları diken kişi, haklı bir tazminat karşılığında o yerin kendisine devredilmesini isteyebilir.
Medeni kanunun Yürürlüğe girmesinden evvel, topraktan ayrı olarak ağaçlar üzerinde mülkiyet hakkı kurulabilirdi: eski yasa döneminde ağaçlar üzerinde kazanılan mülkiyet hakları, Medeni Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra da geçerlidir.
Medeni Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra ise topraktan ayrı olarak ağaçlar üzerinde mülkiyet hakkı kurulamaz.
Toprak sahibi kendi yerinde dilediği ağacı dikebilir, ancak komşularının haklarına zarar verecek davranışlardan da çekinmek zorundadır. Kural olarak başkasına zarar vermek özel hukuk açısından tazminat borcu doğurduğu gibi ceza hukuku da bu tür eylemleri suç sayar.
Türk Ceza Kanunu’nun 516. maddesine göre başkasına ait ağaçların kesilmesi ve sökülmesi cezayı gerektiren bir eylemdir.
Türk Medeni Kanunu ağaç konusunda komşuluğa ilişkin özel hükümler de getirmiştir.
Buna göre, bir ağacın dalları ve kökleri, komşunun mülküne geçer ve zarar verirse, komşunun isteği üzerine ağaç sahibi bunları kaldırmak zorundadır. Kaldırmazsa komşusu o dal ve kökleri kesebilir. Ağaç dallarının kendi bina ve ekinleri üzerine geçmesine izin veren kişinin dalda yetişen meyveleri toplamaya hakkı vardır.(Madde 664) Ancak bu kurallar komşu ormanlar için uygulanamaz.
Yarın köyün içinden değil başka bir mekandan, herkesin bilebileceği arazide bir mekandan sesleneceğim.
(...)
Yakup köyü, 12 Ağustos 2020, Seyfettin Ceylan
Yorumlar
Yorum Gönder